Harmancık, Bursa'nın ilçesi. Uludağ’ın
güneyinde yer alır. Bursa'ya 96 km uzaklıktadır.
Coğrafi Konum
Harmancık, Uludağ’ın güneyinde, yüksek
yaylalar arasında yer alır. Bursa, Balıkesir ve
Kütahya il sınırlarının birleştiği yerdedir.
Komşuları Dursunbey (Balat) (Balıkesir),
Tavşanlı (Harguş) (Kütahya), Orhaneli (Adranos)
(Bursa), Keles (Bursa) ve Balıköy kasabası
(Kütahya)’dır. Rakımı 650 m, yüzölçümü 38,928
hektardır.
Yüzey Şekilleri
Güneyde Domaşa, batıda Dede, doğuda Kaklık,
kuzeyde Topbaşı Tepesi gibi yükseltilerle
çevrelenmiştir. Üç tarafında küçük dereler yer
alır (Batısında Şadırvan deresi, güneydoğusunda
Eskici deresi, güneyinde Çardı deresi). Dereler
etrafındaki tarla ve bahçeleri sulamada
kullanılır; Çardı deresi’nde balık tutulur.
İklim ve Bitki Örtüsü
Karasal iklim görülür; yazları çok sıcak,
kışları ise serttir. Yağışlar kar ve yağmur
şeklindedir. Nisan ayına kadar aralıklarla süren
kırağı yağışı bitkileri olumsuz etkiler. İlçenin
etrafı çam ormanları ile çevrilidir.
Nüfus
İlçe, bir merkez belediye ve 27 köyden oluşur
3,500 nüfuslu ilçede halkın büyük çoğunluğu
tarım ile uğraşır. İş olanaklarının kısıtlılığı
nedeniyle sürekli dışarıya göç veren bir
ilçedir. İlçe nüfusu, Bursa nüfusunun binde
beşini oluşturur.
Ekonomi
1994’teki madencilik krizine kadar en önemli
gelir kaynağı madencilik olmuştur. İlçe, geniş
krom yataklarına sahiptir. Dünyada krom ilk defa
1848’de Amerika'lı Lawrence Smith tarafından
Harmancık’ta Dağardı-Koca Maden'de bulunmuştur.
1950’lerden bu yana faaliyet gösteren Hayri
Ögelman Madencilik adlı özel kuruluş ile krom
işletmecisi Etibank’ın 1994’te faaliyetlerine
son vermesi ve Gedikören köyü civarındaki mermer
ocaklarının kapanması ile ilçede işsizlik
artmıştır. Bölge halkından pek çok kişi yakın
çevredeki Tunçbilek, Orhaneli kömür işletmeleri
ve termik santrallerinde çalışmaktadır.
İlçede tarım arazisinin yetersiz olması
nedeniyle tarım ile geçim sağlayan aile sayısı
azdır. Genellikle aile ihtiyacını karşılamak
üzere, ticari amaçla satışı yapılamayacak
miktarlarda sebze ve meyve yetiştirilmektedir.
Buğday, arpa, mısır, ayçiçeği ve baklagil tarımı
yapılır.
Ticaret hayatı fazla gelişmiş değildir. İlçe
merkezinde Çarşamba günleri kurulan Pazar ve her
yıl Ağustos’ta düzenlenen 7 günlük panayır ilçe
ekonomisine canlılık getirir.
Tarih
İlçe Osmanlılar’ın fethine kadar Doğu
Roma/Bizans İmparatorluğu’nun bir parçası olmuş,
1261’den sonra Bizans’a bağlı bir tekfurluk
tarafından yönetilmiştir. Geçmişte Harmancık
nahiye merkezi olan köyün adı Çardı idi.
Nahiyenin tamamına Harmancık denilmekteydi.
Harmancık'ın, tarihte müslüman olup Osman
Gazi'nin hizmetine giren Harman-kaya tekfuru
Köse Mihal ile hiç bir ilgisi yoktur. Yıllarca
bazı araştırmacılar tarafından hatalı bir
şekilde Harmancık'a Harman-kaya denmiştir.
Harman-kaya, bugün Bilecik il sınırlarında
İnhisar ilçesine bağlı Harman köy'dür. Köse
Mihal'in kabri buradadır. Tavşanlı-Harmancık
yolu üzerinde Merkezyeniköy yakınlarında bulunan
ve halk arasında "Köse Kalfa" olarak bilinen
mezar ise "Köse Hasan Dede" adında bir tekke
şeyhine aittir. Osmanlıca haritalarda burada
"Köse Halife Tekkesi" adında bir tekkenin olduğu
görülür. "Köse Hasan Dede" yani "Köse
Halife-Kalfa", isim benzerliğinden dolayı "Köse
Mihal" ile karıştırılmıştır.
Doğu Roma İmparatorluğu'ndan beri Adranos
(Orhaneli) kazasına bağlı Harmancık nahiyesi
iken 1868-1882 yılları arasında bir süre
Bursa'ya bağlı kaza/ilce yapılmış, bir süre de
Gökçedağ nahiyesi ile birlikte Adranos kazasına
bağlı nahiye yapılmışlardır. 1882'de yeniden
eski haline döndürülerek Harmancık ve Gökçedağ
Orhaneli kazasına bağlı nahiye yapılmıştır.
[[1882]’de Orhaneli yeniden kaza statüsüne geçti
ve Harmancık nahiyesi yeniden Orhaneli'ne
bağlandı. 1987’de Harmancık ilçe statüsünü
kazandı.
Dış bağlantılar
